مدیر پروژه «ایجاد گروههای خودیار بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان» با اشاره به اینکه یکی از شعارهای اصلی آنها، توسعه جماعتمحور است که میتواند اتفاقات خوبی رقم بزند گفت: ما یک جماعت هستیم و قدرت از طریق جماعت شکل میگیرد؛ بنابراین همه تمرکزمان را در توسعه جامعه محلی با رویکرد کسبوکار جمعی زنان گذاشتیم.
به گزارش خبرنگار کارآفریننیوز، چهارمین نشست انتقال تجربه کانون کارآفرینی استان تهران با عنوان «انتقال تجربه کارآفرینان اجتماعی» با حضور چهار کارآفرین اجتماعی در این کانون برگزار شد.
در این نشست، ساناز قربانی، مدیر پروژه «ایجاد گروههای خودیار بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان» به ایراد سخنانی پرداخت.
حلقه گمشده خشونت علیه زنان
وی با بیان اینکه گروههای خودیار بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان یک سازمان مردمنهاد در قالب NGO است، ادامه داد: این گروه در واقع خروجی یکی از پروژهها در حوزه کارآفرینی اجتماعی است. به دلایل شخصی، علاقهمند به حوزه زنان بودم و در دانشگاه هم رشته مطالعات زنان را انتخاب کردم. در دانشگاه روی خشونت علیه زنان خیلی کار می کردیم، اما همیشه یک سوال برای من بود که انگار یک حلقه مفقوده در خشونت علیه زنان وجود داشت که باعث میشد زنان خودشان از این حلقه خارج نشوند.
قربانی با اشاره به اهمیت توان افزایی زنان، بیان کرد: البته خشونت علیه زنان پیچیده است اما یکی از نکاتی که خودم با آن به خصوص در اطرافیانم مواجه شدم، استقلال یا توانمندی اقتصادی زنان بود. البته این موضوع ابعاد مختلفی دارد و مسأله مهم این بود که زنان از این چرخه توانمندی اقتصادی خارج نشوند. از همان دوران علاقهمند شدم وارد سازمان مردمنهاد شوم که در حوزه توانمندی زنان فعالیت میکند، به ویژه اینکه این سازمان نگاه اقتصادی دارد و کمک میکند زنان به درآمد و استقلال برسند.
به گفته این کارآفرین اجتماعی، آن زمان خیریهها و NGOهای زیادی وجود داشتند که نگاه لیبرالیستی و تکبعدی به توانمندسازی درآمدی زنان داشتند و بحث این بود کمک کنند. آنجا بود که با بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان آشنا شدم که یک سازمان مردمنهاد و شعار اصلی آن، توان افزایی اقتصادی زنان در جوامع محلی است.
وی درباره بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان، خاطرنشان کرد: سال ۸۴ به عنوان یک موسسه غیرانتفاعی مستقل تأسیس شدیم. هدفمان این بود که کارآفرینی را به بین جوامع زنان، جوامع محلی، نوجوانان و جوانان محلی حتی سازمانهای مردم نهاد محلی توسعه بدهیم. بعد هم در مسیر توسعه جامعه محلی با محوریت توانافزایی زنان قرار گرفتیم. تمرکزمان روی سیستانوبلوچستان، خراسان جنوبی و خوزستان بود ولی الان تمرکز اصلی روی سیستانوبلوچستان است.
قربانی، رویکرد این موسسه را مفهومسازی، مدلسازی و نهادسازی عنوان کرد و گفت: برای ما خیلی مهم است که بتوانیم برخی از مفاهیم را مثل توسعه جماعتمحور، مشارکت و توسعه مبتنی بر دارایی مبنایی ترویج و مفهومسازی کنیم، به خصوص مدلی که در کسبوکار جمعی زنان داریم. بحث بسیار مهمی که روی آن کار میکنیم، نهادسازی است. وقتی بسیاری از پروژهها در مناطق حاشیهنشین و روستایی انجام میشود بعد از یک مدت آن سازمان از آن منطقه و روستا بیرون میآید و پروژهها نیمهکاره میمانند. وقتی در یک منطقه حضور داریم باید با کمک نیروهای بومی نهادسازی کنیم که وقتی از منطقه بیرون میآییم فعالیتها همچنان ادامه داشته باشد.
وی با بیان اینکه بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و کودکان سعی کرد فرصتهای کسبوکار را در یک سری مناطق شروع کند، افزود: بعد از مدتی وارد زاهدان شدیم و یک سری پروژه تعریف کردیم. الان هم طرح توسعه جامعه محلیمان را در استان سیستانوبلوچستان توسعه میدهیم.
ترویج فرهنگ کارآفرینی در جامعه زنان
قربانی از تعریف یک سری پروژهها مانند توسعه جامعه محلی در بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و کودکان خبر داد و اظهار داشت: بر این باور بودیم یک سری تسهیلگر در جاهایی داشته باشیم که با رویکرد معیشت پایدار بتوانند یک سری پروژههای اجتماعی در شهر و محله خودشان انجام دهند اما بعد از مدتی تغییر استراتژی دادیم. از سال ۸۴ که بنیاد را تأسیس کردیم، رسالتمان ترویج فرهنگ کارآفرینی و کسبوکار در جامعه زنان، جوانان و نوجوانان بود و در کنار آن یکسری کارها برای زنان سیستانوبلوچستان انجام میدادیم. اما تمرکز اصلیمان بر این بود که به شهرهای مختلف برویم و جوانانی را که صاحب ایده هستند شناسایی کرده و یک سری آموزش به آنها بدهیم و کمکشان کنیم که ایدههایشان را تبدیل به کسبوکار کنند.
وی افزود: از یک جایی به بعد متوجه شدیم ارگانها، نهادها و استارتاپهایی هستند که خیلی موفقتر و با دانش بیشتری نسبت به ما این کار را انجام میدهند؛ اما کار اصلی که از پروژه بانک جهانی داشتیم انجام میدادیم از دهه ۸۰، توسعه جامعه محلی بود. این توسعه جامعه محلی در مناطق حاشیهنشین زاهدان روی یک سری از زنان آن مناطق انجام میشد. بنابراین به دلیل اتفاقات خوبی که در توسعه جوامع محلی رخ داد، همه تمرکزمان را در توسعه جامعه محلی با رویکرد کسبوکار جمعی زنان گذاشتیم.
این بانوی کارآفرین درباره توسعه جوامع محلی خاطرنشان کرد: مدل ما کسبوکار جمعی است یعنی سراغ فرد نمیرویم بلکه سراغ جمع میرویم و به ایجاد کسبوکار جمعی کمک میکنیم. طرح توسعه جامعه محلی از سال ۱۳۹۰ آغاز شد و با رویکرد توسعه جماعتمحور در مناطق حاشیهای استان سیستانوبلوچستان پیش میرود. این طرح بر توسعه درونزا، توان افزایی اقتصادی زنان و مشارکت جوامع محلی تأکید دارد. گامهای ابتدایی با تشکیل گروههای خودیار زنان و صندوقهای پس انداز خُرد برداشته میشود؛ سپس با اتکا به ظرفیتهای بومی از یک سو، انگیزه و توانایی زنان محلی از سوی دیگر، کسبوکار گروه شکل میگیرد.
گسترش شعار توسعه جماعت محور در جوامع محلی
قربانی ادامه داد: آموزش مهارتهای اجتماعی و حرفهای به جامعه هدف، به توسعه ظرفیت فردی و اجتماعی افراد انجامیده و در نهایت، این افراد کیفیت زندگی خود و اجتماعشان را بهبود میبخشند. ایجاد نهادهای محلی با محوریت زنان بومی از اهداف اصلی طرح توسعه جامعه محلی است. رویکرد گروههای خودیار، شکلگیری کسبوکار کوچک، کمک به معیشت پایدار اعضای گروههای خودیار با تاکید بر مزیت بومی منطقه(سوزندوزی، سیاهدوزی و گردشگری)، شکلگیری صندوقهای اعتباری خُرد، نهادینه شدن گروههای خودیار در قالب سازمان غیردولتی محلی، توسعه بازار محلی، فرامحلی و بیمه اجتماعی گروهها است.
به گفته این کارآفرین اجتماعی، اولویت توسعه جوامع محلی، پایداری اجتماعی، مشارکتپذیری و عدالتاجتماعی در برنامههای توسعه جماعتمحور، نهادسازی و پایداری آن همچنین استقلال اقتصادی نهادهای محلی است. یادگیری و تقویت مهارتهای اجتماعی و ارتباطی، برگزاری دورههای یادگیری فنیوحرفهای، تولید دستسازها و محصولات سوزندوزی، توسعه بازار و کسبوکار محصولات صنایع دستی، حمایتهای اجتماعی، بهداشتی و معیشتی با رویکرد محلهمحور و فعالیت در بحرانهای طبیعی و غیرطبیعی، اتفاقاتی است که در این گروه رخ میدهد.
وی همچنین از فعال شدن نوجوانان و کودکان در طرح توسعه جوامع محلی خبر داد و اظهار داشت: وقتی به جلسات میرفتیم، مادرها با سه تا چهار فرزندشان به جلسات میآمدند و باعث می شد مادرانشان نتوانند آموزش ببینند. بنابراین، فکر کردیم درست است که روی زنان کار میکنیم اما باید برای کودکان هم کاری انجام دهیم که یک سری فعالیت هم برای آنها تعریف کردیم.