جایگاه زنان در حکمرانی سازمانی : از ایده تا واقعیت

در ابتدای نشست جناب آقای دکتر امیررضا بیدگلی مدیرامور تشکل ها و مسئولیت اجتماعی اتاق بازرگانی تهران ضمن خوش آمدگویی از حضور کارشناسان و مهمانان در این نشست مهم تشکر کردند. ایشان با اشاره به نرخ مشارکت پایین زنان در مقایسه با مردان در کشور، افزایش مشارکت بانوان در این حوزه را در شرایطی که بحران منابع انسانی وجود دارد موثر و مفید دانستند.  همچنین افزودند ما شاهد حضور بانوان در سطوح مدیریت میانی و اجرایی هستیم ولی در سطوح ارشد این حضور پررنگ نیست، باید تلاش کنیم روزنه هایی برای حضور بانوان در سطوح بالاتر مدیریتی ایجاد کنیم و تغییراتی که در دولت شاهد هستیم نویدبخش این امر است. ایشان با مقایسه چندین کشور بیان کردند که عملکرد کشورهایی که از رهبری زنان بهره می برند در چندین شاخص بهتر و بالاتر از عملکرد کشورهایی است که توسط مردان رهبری می شوند. ایشان در پایان سخنان خود تاکید کردند اتاق تهران علاقمند به مشارکت و هم افزایی در این حوزه است و  پتانسیل این همکاری در اتاق تهران وجود دارد.

در ادامه جناب آقای مهندس علی نقیب ریاست محترم هیئت مدیره کانون کارآفرینی استان تهران ضمن تقدیر و تشکر از مهمانان به ویژه سرکار خانم قدس بنیانگذار محترم بنیاد خیریه محک روند روبه رشد حضور زنان در جامعه را امیدبخش و موجب ترسیم چهره توانمندی از زنان ایران در جوامع دیگر دانستند.

سرکار خانم سعیده قدس بنیانگذار محترم خیریه محک با اشاره به جایگاه والای مادری در فرآیند بازتولیداجتماعی تاکید کردند نقش هایی که در آفرینش برای زن معین شده است باید قابلیت زنان در نظر گرفته شود و نه محددیت در مسیر بالندگی آنها. ایشان تاکید کردند فضای رقابتی با مردان بیش از آنچه به شکوفایی استعدادها و توانایی زنان منجر شود آنان را در معرض فشار مضاعف نقش های گوناگون قرار خواهد داد. در حقیقت آنچه ما به آن نیاز داریم تغییر ذهنیت در اطلاق نقش ها است که نقش های مراقبتی را تنها زنانه می دانیم و  مشارکت مردان را در این حوزه ها پایین می بینیم.

زنان در راس مدیریت: کلید حکمرانی موفق
در این نشست خانم مهندس معصومه خیراللهی ریاست محترم کمیسیون ارتباطات کانون کارآفرینی استان تهران به سخنرانی با موضوع «حکمرانی زنان؛ ضرورت یا شعار؟» به بررسی ابعاد مختلف این مفهوم پرداختند. ایشان تأکید کردند که حکمرانی زنان نه تنها یک شعار، بلکه ضرورتی برای بهبود وضعیت جامعه و سازمان‌هاست.
خانم خیراللهی با تعریف حکمرانی به عنوان «پیاده‌سازی و جهت‌دهی قدرت» به تشریح اهمیت آن در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پرداختند. ایشان اشاره کردند که حکمرانی زنان می‌تواند به بهبود عملکرد سازمان‌ها و کاهش فساد کمک کند. مهندس خیراللهی با اشاره به آمارهای منتشرشده، روند افزایشی حضور زنان در رده‌های مدیریتی و سیاسی را بررسی کردند. به‌ویژه، نمودارهایی از رشد مدیران زن در ۵۰۰ شرکت برتر دنیا و افزایش تعداد رهبران زن در سیاست به تصویر کشیده شد. خانم خیراللهی به تحقیقاتی اشاره کردند که نشان می‌دهد کشورهایی با رهبران زن در زمان بحران‌های جهانی، مانند پاندمی کرونا، عملکرد بهتری داشته‌اند. این نکته نشان می‌دهد که جنسیت می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر مدیریت و تصمیم‌گیری در شرایط بحرانی داشته باشد.
ایشان به بررسی تفاوت‌های بیولوژیکی و اجتماعی بین زنان و مردان پرداختند و بر این نکته تأکید کردند که این تفاوت‌ها می‌تواند به ویژگی‌های منحصر به فردی در حکمرانی و رهبری منجر شود. خانم مهندس خیراللهی در پایان سخنان خود تأکید کردند که برای حل مشکلات اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی، نیاز به تقویت نقش‌های زنانه داریم. ایشان خواستار این شدند که جامعه به سمتی حرکت کند که زنان در تصمیم‌گیری‌ها و مدیریت‌ها حضور بیشتری داشته باشند.

توانمندسازی زنان: آینده حکمرانی سازمان ها

خانم دکتر زهرا رهایی، مدیرعامل شرکت ناوک شیمی پخش و دبیر انجمن زنان کارآفرین، در این نشست به عنوان یک پژوهشگر در حوزه زنان سخنرانی کردند.

دکتر رهایی در سخنرانی خود با موضوع « مشارکت زنان بسترساز حکمرانی خوب سازمانی» به بررسی اکوسیستم کارآفرینی زنان در ایران پرداختند و بر اهمیت فرهنگ به عنوان عامل محدودکننده سهم زنان در اقتصاد تاکید کردند. دکتر رهایی بیان کردند که تعارض نقش‌ها وجود ندارد و زنان می‌توانند هویت خود را در فضای کسب و کار و نقش‌های سنتی به خوبی تلفیق کنند. ایشان به اهمیت حکمرانی خوب در سازمان‌ها اشاره کردند و بیان کردند که بدون مشارکت زنان، تحقق این حکمرانی امکان‌پذیر نیست.

دکتر رهایی همچنین پیشنهاد کردند که سبک رهبری زنان می‌تواند به حکمرانی خوب در سازمان‌ها کمک کند و بر لزوم بررسی این موضوع در کارگروه‌ها تاکید کردند و شمول و تنوع در تصمیم‌گیری‌ها را به عنوان کلید توانمندسازی معرفی نمودند. خانم رهایی با اشاره به چالش‌های زنان در عرصه کسب و کار و محیط‌های کاری اشاره، و از جمله عدم تقارن اطلاعات و محدودیت‌های اجتماعی تاکید کرده و آنگاه بر نیاز به ایجاد آگاهی و فرصت‌های توسعه فردی برای زنان تاکید کردند.

ایشان به تفاوت‌های بین نسل خود و نسل جوان‌تر اشاره کردند و بر اهمیت انتقال تجربیات گذشته برای ایجاد انگیزه در جوانان تاکید کردند. دکتر رهایی در پایان سخنرانی خود بر اهمیت فعالیت در راستای توانمندسازی زنان و ایجاد فضای مناسب برای مشارکت آن‌ها در حکمرانی و تصمیم‌گیری‌های سازمانی تأکید کردند. ایشان از تمامی حاضرین خواستند تا به حمایت از این فعالیت‌ها ادامه دهند و بر همکاری و همفکری در این مسیر تاکید کردند.

سهم زنان در مدیریت: آمار، چالش ها و راهکارها

خانم دکتر لیلا فلاحتی، متخصص در حوزه توان‌افزایی اقتصادی زنان و دارای دکترای جنسیت، به موضوع « زنان و پلکان سازمان: موانع و چالش ها» پرداخت. وی در این سخنرانی به تحلیل مفاهیم بنیادی مرتبط با جنسیت و چالش‌های پیش روی زنان در محیط‌های سازمانی و مدیریتی پرداخت.

دکتر فلاحتی تأکید کرد که بیولوژی تعیین‌کننده جنسیت است، اما تفاوت‌های IQ بین زنان و مردان وجود ندارد. محیط و فرهنگ نقش اساسی در شکل‌گیری مهارت‌ها دارند. از نظر ایشان، برابری به معنای یکسان‌سازی نیست، بلکه به معنای دسترسی به فرصت‌ها بر اساس شایستگی‌هاست. خانم فلاحتی دربارهموانع حضور زنان در ساختارهای سازمانی به این مواردی همچون تفکیک مدیریت و رهبری، موانع حقوقی و قانونی، و موانع فردی اشاره کرده و درباره این سه موضوع گفتند: مدیریت به کنترل فرآیندها می‌پردازد، در حالی که رهبری به ترسیم افق‌های جدید و دستیابی به اهداف ملموس توجه دارد. تغییرات قانونی دشوار و کند است و به ندرت سیستم‌ها به تغییرات تن می‌دهند. موانع حقوقی، فرهنگی و سازمانی از بزرگترین چالش‌ها برای زنان هستند. و اینکه موانع فردی شامل مسائل شخصیتی و خانوادگی است که بر اعتماد به نفس و توانمندی‌های زنان تأثیر می‌گذارد.

دکتر فلاحتی با اشاره به نابرابری‌ در پرداخت‌ها گفت: در سطح جهانی، زنان به‌طور متوسط ۳۰ درصد کمتر از مردان درآمد دارند. در ایران، قوانین کار برابر است اما در عمل نابرابری‌های جدی وجود دارد. او همچنین به نقش فرهنگ در جنسیت اشاره کرده و افزود: نظام فرهنگی تأثیر زیادی بر انتظارات و نقش‌های جنسیتی دارد. زنان در برخی فرهنگ‌ها همچنان در نقش‌های سنتی قرار دارند. وی دو پیشنهاد نیز ارائه کرد: توجه به شفافیت در اطلاعات و پرداخت‌ها و نابرابری‌ها در جهت بهبود شرایط زنان، و حمایت‌های قضایی برای جلوگیری از خشونت علیه زنان در محیط کار و جامعه.

دکتر فلاحتی در پایان سخنرانی خود تأکید کرد که برای بهبود وضعیت زنان در سازمان‌ها و جامعه، نیاز به تغییرات عمیق فرهنگی، حقوقی و اجتماعی داریم. این تغییرات باید با در نظر گرفتن تجارب جهانی و با توجه به شرایط خاص فرهنگی و اجتماعی ایران صورت گیرد.

طراحی محیط کار برابر: مسیرهای نوین حکمرانی

خانم دکتر فیروزه کرمانشاه، عضو هیئت موسس گراه سرمایه‌گذاری نیک اندیش کارایا، مشاور مدیرعامل شرکت افق کورش و استاد مدعو دانشگاه‌های تهران و الزهرا در این نشست به بحث پیرامون « حکمرانی زنان: نگاه دولتمر، نگاه جامعه» پرداختند.

دکتر کرمانشاه  به چالش‌های موجود در نگرش به زنان اشاره کردند و بر ضرورت دوری از نگاه‌های اسطوره‌ای، مانند اسطوره مادری و زیبایی، تأکید کردند. ایشان بر این باورند که زنان باید به عنوان انتخاب‌گران آزاد زندگی و مسیر خود را تعیین کنند و از محدودیت‌های اجتماعی فراتر روند.

در بحث رقابت، دکتر کرمانشاه بیان کردند که رقابت برای بقا طبیعی است و زنان نیز در این مسیر باید بتوانند با مردان رقابت کنند. ایشان تأکید کردند که رقابت زنان با مردان نباید به عنوان خشم تاریخی تلقی شود بلکه یک انتخاب و استفاده از فرصت‌هاست. دکتر کرمانشاه به آمارهای بین‌المللی اشاره کردند که نشان می‌دهد شرکت‌هایی با حداقل ۳۰ درصد پست‌های مدیریتی در دست زنان، عملکرد بهتری در زمینه نوآوری و سودآوری دارند. با این حال، سهم زنان در سطوح مدیریتی در ایران به طور قابل توجهی پایین‌تر از استانداردهای جهانی است.

ایشان بر ضرورت ایجاد نظام‌های ارزیابی و عملکرد شفاف به منظور ارتقاء سهم زنان در مدیریت تأکید کردند. دکتر کرمانشاه بیان کردند که عدم شفافیت باعث نابرابری‌ها و تبعیض مثبت می‌شود که در نهایت به نفع زنان نیست.

کرمانشاه با اشاره به اندک بودن سهم زنان در بخش دولتی نسبت به بخش خصوصی افزود ۶۰ درصد زنان در فعالیتهای غیررسمی مشغول به کار هستند. دکتر کرمانشاه اشاره کردند که دوام آوردن در بخش غیررسمی بسیار دشوارتر است و دسترسی به منابع در آن محدود است. وی به چالش‌های موجود در جهان کسب و کار اشاره کردند و بیان کردند که قوانین حاکم بر این فضا برای زنان دشواری‌هایی ایجاد کرده است. ایشان تأکید کردند که تنظیم قوانین کاری و بهبود شرایط برای زنان در محیط کار ضروری است.

در نهایت، دکتر کرمانشاه بر اهمیت عملکرد مدیران کسب و کار در تعیین وضعیت حکمرانی زنان تأکید کردند و بیان کردند که این عملکرد می‌تواند تأثیر زیادی بر سهم زنان در نقش‌های مدیریتی داشته باشد.